Για το "μπαρ"

Όποιος μπήκε γιατί νομίζει ότι είναι υποχρεωτικό...
Να την "κάνει"!
ΤΩΡΑ!!!!!!!!!!!!!!!

(Εκτός από όταν δεν έχουμε βιβλία... Τότε είναι υποχρεωτικό... Για γκελ μπουρντά, καμάρια μου!)

Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2012

Ακριτικά τραγούδια. Τραγούδια για κείνους που φοβήθηκε κι ο Τσακ Νόρις

   Μέχρι τώρα το ιστολόγιο είχε ασχοληθεί με τα ακριτικά τραγούδια μόνο στα πλαίσια των γρίφων  ( εδώ και εδώ οι γρίφοι και εδώ η λύση τους)που παλιότερα φιλοξενούσε ή στο περιθώριο άλλων αναρτήσεων συμπληρωματικά.  Ήρθε η ώρα να αποκτήσουν τη δική τους ανάρτηση. (Αλλά αυτό δεν σημαίνει, Χριστίνα, ότι θα δεις μόνο αυτή... )

  • Είναι από τα παλιότερα δημοτικά τραγούδια, αποτελούν έτσι το πρώτο δείγμα
    "Φτάνει, ρε Διγενή! Μη βαράς άλλο, ρε φίλε..."
    της νεολληνικής λογοτεχνίας.  Τα πρώτα ακριτικά τραγούδια εμφανίστηκαν τον 10ο αιώνα.
  • Γεννήθηκαν από τις ίδιες συνθήκες  που προκάλεσαν τη ύπαρξη των ακριτών ως στρατιτωτικό σώμα  στα ανατολικά σύνορα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τον 8ο ως τον 11ο αιώνα. 
  • Εξυμνούν τα κατορθώματα των ακριτών και τους παρουσιάζουν να πετυχαίνουν μεγάλα κατορθώματα και να έχουν υπερφυσικές ικανότητες. Συνεπώς το εκφραστικό σχήμα της υπερβολής είναι ιδιαίτερα συχνό. Για παράδειγμα, ο γιός της χήρας, πρωταγωνιστής στο ομώνυμο ακριτικό τραγούδι, διακρίνεται για την ταχύτητα με την οποία πετσοκόβει τους εχθρούς, κάτι που προκαλέι την διαμαρτυρία της φύσης που προκαλεί την παρέμβαση ενός αγγέλου για να τον σταματήσει. Από την πλευρά του, ο  γνωστότερος ακρίτας, ο Διγενής  ηττάται μόνο από τον Χάρο, αλλά και τότε με πολύ μεγάλη δυσκολία και μόνο  γιατι νομοτελειακά ως θνητός δεν μπορεί να υπερβεί τους φυσικούς νόμους.
"-Μαύρε μου, γοργογόνατε κι ανεμοκυκλοπόδη..."
 - ''Πάλι ακριτικά διάβαζε... "
  • Ο στρατιωτικός και μοναχικός χαρακτήρας της ακριτικής ζωής αντικατοπτρίζεται από την ιδιαίτερη συντροφικότητα με την οποία, ως πρόδρομοι του... Λούκυ Λουκ, αντιμετωπίζουν τα άλογα τους.
  •  Συχνό ήταν το θέμα της αρπαγής μιας γυναίκας, συνήθως της γυναίκας του ίδιου του ήρωα ακρίτα. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως,  είναι ο ίδιος ο ακρίτας που απαγάγει μια γυναίκα, με σκοπό να κερδίσει δόξα και υστεροφημία από το κατόρθωμα αυτό. Χαρακτηριστικά, σε ένα τέτοιο ποιήμα, ο Διγενής κατορθώνει απαρατήρητος  να μπει σ΄ένα κάστρο και να κλέψει την κόρη ενός χαλίφη, και βάζει ο ίδιος τις φωνές στους φρουρους, μόλις βγει από το κάστρο, για να τον κυνηγήσουν και να δοξαστεί. Και χρειάζεται να περιμένει μια βδομάδα έξω από το κάστρο μέχρι να πειστεί ο χαλίφης ότι πραγματικά κάποιος τόλμησε να μπει στο κάστρο και να του κλέψει την κόρη, ώστε να τον καταδιώξει και να κατορθώσει ο ήρωας να κερδίσει τη δόξα και την υστεροφημία που επιδιώκει.   

  •  Έχουν ηρωικό χαρακτήρα και μορφή επική, η έκφραση τους είναι τολμηρή με έντονη ηρωική πνοή. 
  •  Οι πιο γνωστοί ήρωες είναι ο Ανδρόνικός, ο Αρμούρης, το Μικρό Βλαχόπουλο, ο Κωνσταντίνος και ο –μέγιστος όλων- Διγενής. 
  • Εξαπλώθηκαν σε όλη την Ελλάδα και την Μικρά Ασία, από την Καππαδοκία ως τα Επτάνησα και από τον Πόντο ως την Κρήτη. Η εξάπλωση αυτή βασίστηκε στην προφορική παράδοση και έχει γεννήσει πολλές παραλλαγές για κάθε ποίημα.  Συχνά προσαρμοζόταν στις εκάστοτε συνθήκες. Έτσι, ας πούμε εξηγείται γιατί ο γιος της χήρας στο προαναφερθέν ακριτικό τραγούδι πολεμάει τους Φράγκους στην κρητικής προέλευσης παραλλαγή που περιέχεται στα "Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" της Α΄Λυκείου. 

  • Τα ακριτικά τραγούδια μεταγενέστερα προσαρμόστηκαν πολλές φορές, για να εκφράσουν ανάλογες πτυχές της ελληνικής ιστορίας, όπως, για παράδειγμα, στα κλέφτικα τραγούδια.
  • Στα ακριτικά τραγούδια και συγκεκριμένα στον Διγενή βασίστηκε η συγγραφή του ‘Έπους του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα" έργο αγνώστου συγγραφέα. Γράφτηκε στη δημοτική περί τα μέσα του 11ου αιώνα. Το παλαιότερο από τα σωζόμενα χειρόγραφα -παραλλαγές ανάγεται στις  αρχές του 12ου αιώνα.  Το έπος  με τη σειρά του έδωσε υλικό για νεώτερα ακριτικά τραγούδια. Η ανακάλυψη των χειρογράφων του έπους και η έκδοση τους στα μέσα του 19ου αιώνα επανέφερε στην επικαιρότητα τα ακριτικά τραγούδια και ο Διγενής θεωρήθηκε σύμβολο της πριν λίγο αφυπνισθείσας και αποκτούσας κρατική υπόσταση  νεοελληνικής εθνικής συνείδησης. 
  • Απο τους ακρίτες και το Διγενή εμπνεύστηκαν αρκετοί μεταγενέστεροι λογοτέχνες, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα το γνωστό ποιήμα του Κωστή Παλαμά και την τραγωδία "Ο θάνατος του  Διγενή" του Σικελιανού.  

Δεν υπάρχουν σχόλια: