3.3. Ίδρυση και οργάνωση της Ρώμης / 3.4. Η συγκρότηση της Ρωμαϊκής πολιτείας - Res Publica (Ιστορία Α' Λυκείου)

   Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια μια μικρή πολιτειούλα κάπου εκεί, χτισμένη στις όχθες ενός σχετικά μικρού ποταμιού μέσα σε εφτά λόφους.  Σφηνωμένη ανάμεσα στο ετρούσκικο κράτος (του οποίου κάποτε ήταν τμήμα) και ελληνικές αποικίες που εξελίχθηκαν σε ισχυρές πόλεις- κράτη και  περικυκλωμένη από άλλες εχθρικές φυλές και πόλεις.
  Μια πολιτειούλα όμοια με όλες τις άλλες μικρές πολιτειούλες αυτού του κόσμου, με τη μόνη διαφορά ότι στη συγκεκριμένη πολιτειούλα οι επόμενοι αιώνες επιφύλασσαν το προνόμιο να γίνει σχεδόν κοσμοκράτειρα και να αποκαλεί τη Μεσόγειο "mare nostrum". "Η θάλασσά μας " δηλαδή. Το γιατί και το πώς θα τα δούμε στα επόμενα κεφάλαια. 

3.3. Ίδρυση και οργάνωση της Ρώμης

Σύμφωνα με το μύθο η Ρώμη ιδρύθηκε το 753 π.Χ.

Αρχαιολογικές μαρτυρίες ωστόσο αποδεικνύουν ότι μάλλον ιδρύθηκε το 7^ο αιώνα μέσω συνοικισμού

Shepherd Faustulus Bringing Romulus and Remus=  N.  Mignard (1654)

παλιότερων οικισμών από τους Ετρούσκους, οι οποίοι έκαναν και τα μεγάλα έργα της εποχής (εγγειοβελτιωτικά, οχυρωματικά, οικοδομικά).

Τον 6^ο αιώνα π.Χ. οι ντόπιοι ξεσηκώθηκαν και έδιωξαν τους Ετρούσκους.

Ως το 509. π.Χ. το πολίτευμα της Ρώμης ήταν η βασιλεία  και είχε την ακόλουθη  κοινωνική και πολιτική οργάνωση:  

Κοινωνική οργάνωση

Τρεις τάξεις

α) οι πατρίκιοι: Μέλη των παλαιών οικογενειών. Αποτελούσαν τα μεγάλα ρωμαϊκά γένη. Τα γένη θεωρούσαν ότι προέρχονται από κοινό πατέρα, τον οποίο και θεωρούσαν αρχηγό.

β) Πελάτες: Υπήκοοι και προστατευόμενοι των πατρικίων. Πρόκειται μάλλον για προϊταλικούς πληθυσμούς.  Αφομοιώθηκαν μέσω επιμειξιών με τους πατρίκιους.

γ) Πληβείοι: Το πλήθος. Κάτοικοι κατακτημένων από τους Ρωμαίους πόλεων που εξαναγκάστηκαν να ζήσουν στη Ρώμη ή άνθρωποι που ήρθαν στη Ρώμη για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Δεν είχαν συγγενικές σχέσεις με τις άλλες δυο τάξεις, δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα και τους απαγορεύονταν να παντρεύονται με πατρικίους.

Πολιτική οργάνωση

α) βασιλιάς

Πολιτικός, θρησκευτικός, στρατιωτικός αρχηγός και ανώτερος δικαστής. Την δικαιοδοσία του ήλεγχαν η Σύγκλητος και η Εκκλησία του Δήμου.

β) Σύγκλητος

Σώμα γερουσίας αποτελούμενο από 300 τελικά μέλη, προερχόμενα από τους πατρικίους. 

Η Λύκαινα του Καπιτωλίου

Συγκαλούσαν την εκκλησία του δήμου και επικύρωναν τις αποφάσεις της.

γ) Εκκλησία του δήμου (ή φρατρική εκκλησία, επειδή συγκεντρώνονταν ανά φράτρες= τμήματα).

Συνέλευση των πατρικίων και των πελατών. Επικύρωνε ή απέρριπτε αποφάσεις του βασιλιά, τον εξέλεγε, και αποφάσιζε για πόλεμο ή ειρήνη. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν δια βοής. 

3.4.  Η συγκρότηση της Ρωμαϊκής πολιτείας – Res publica

Από το 509 π.Χ ως την ανακήρυξη του Οκταβίου σε αυτοκράτορα (30 π.Χ.)  η Ρώμη έχει το πολίτευμα της δημοκρατίας (res publica),  το οποίο στην πραγματικότητα ήταν αριστοκρατικό καθεστώς.

Ως τον τρίτο αιώνα π.χ. η ιστορία της Ρώμης  χαρακτηρίζεται από σφοδρούς αγώνες των πληβείων στο εσωτερικό και από διαρκή επέκταση στο εξωτερικό.

Κοινωνικοί αγώνες

·       Αρχή 5^oυ αιώνα: Δημιουργία των δημάρχων: Εκπρόσωποι το πληβείων, με  ετήσια θητεία που τους προστάτευαν από αυθαιρεσίες. Είχαν δικαίωμα αρνησικυρίας (veto).

·         Μέσα 5^ου αιώνα: Δωδεκάδελτος: Καταγραφή του εθιμικού δικαίου

·         Κατάργηση απαγόρευσης γάμων μεταξύ των δύο τάξεων

·       Πλήρης πολιτική ισότητα στους πληβείους. Δυνατότητα να εκλέγονται ύπατοι και αργότερα μέγιστοι αρχιερείς.

Πολιτική οργάνωση

α)  Άρχοντες

Πολλών ειδών (ύπατοι, τιμητές, πραιτοριανοί, ανθύπατοι, ταμίες κ.τ.λ.)

Ύπατοι: Δύο, με ετήσια θητεία αρχικά και όλες τις εξουσίες που είχε παλιά ο βασιλιάς

Δικτάτορας: Ο ύπατος στον οποίο παραχωρούταν σε κρίσιμες στιγμές και για περιορισμένο χρονικό διάστημα όλες οι εξουσίες.

Τιμητές: Δύο κάθε φορά με δεκαοχτάμηνη θητεία.  Έργο τους:

·         Τίμηση πολιτών (κατάταξη με βάση το εισόδημα)

·         Σύνταξη καταλόγου των συγκλητικών

·         Κατάρτιση προϋπολογισμού του κράτους

·         Επίβλεψη τήρησης των ηθών και στέρηση δικαιωμάτων σε όσους ήταν ανήθικοι

β) Σύγκλητος

Σώμα αποτελούμενο από τριακόσια ισόβια μέλη, τα οποία είχαν διατελέσει παλιότερα άρχοντες. Σώμα με νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και στα αυτοκρατορικά χρόνια.  Τα συγκλητικά δόγματα (οι αποφάσεις της) θεωρούταν νόμοι.

γ) Τρεις εκκλησίες του δήμου

·         Φρατρική (των πατρικίων, χωρίς πολιτική δύναμη)

·         Λοχίτιδα (των στρατευμένων πολιτών,  ανά λόχους). Εξέλεγε ύπατους, πραίτορες και τιμητές

·         Φυλετική (αρχικά των πληβείων, αργότερο όλων, ανά φυλές). Ψήφιση νόμων και εκλογή κατώτερων αρχόντων.

Rape of the Sabine Women by Pietro da Cortona, 1627–29.

Άλλες αναρτήσεις 
 Από την κλασική εποχή στο Βυζάντιο: Ελληνιστικοί χρόνοι και Ρωμαϊκή Επέκταση.